صنعت چاقو سازی یا هنر دستی چاقو سازی و مسکری از دیرباز در زنجان وجود دارد ونسل به نسل سینه به سینه منتقل شده و با وجود امدن ابزار الات جدید و مدرن هیچ تاثیری بر روی هنر استادان نگذاشته ومانند نسل های گذشته چاقو و هنر مس زنجان از کیفت عالی وبالایی برخوردار است و تنها مزیت ابزار مدرن برداشتن باری از دوش استادان است
محصولات ارائه شده از فولاد استیل سخت و ضد زنگ و محکم تهیه شده که پس از چکش کاری و حرارت و نیز گداختن به فلزی کاملا سخت تبدیل می شود که در برش کارد یا چاقو حائز اهمیت است.
چاقو سازی در زنجان که با مهارت خاصی به دست استادان این صنعت ساخته میشود با ویژگی‌هایی همچون ظرافت ، تناسب ، تنوع ، قدرت برش و (فقط کاربران عضو مجاز به دیدن لینک ها هستند) تیغه از شهرت فراوانی بر خوردار است .
از انواع چاقوها میتوان چاقوی قلم تراش ، چاقوی کشاورزی و قلمه زنی کاردهای آشپزخانه و چاقوی شکاری و صحرائی ، قمه ، دشنه و قداره را نام برد .
امروزه با استناد به مدارک غیرقابل انکار که از گوشه کنار ایران به دست آمده است می توان شمال و مرکز ایران را جزو قدیمی ترین مراکز فلزکاری جهان و نیز فلزکاران ایران رااز پیشگامان کشف ذوب مس در جهان باستان دانست که فراوانی معادن مس در ایران ، مؤید این نکته است .
با توجه به کشف کوره ذوب مس در "سگز آباد" قزوین واقع در "تپه قبرستان" ، نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان و نیز وجود معادن بزرگ مس در منطقه می توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد .
با ممنوعیت استفاده از طلا و نقره برای ساخت ظروف در دوره اسلامی ، روند استفاده از فلزاتی چون مس به دلیل اینکه مس فلزی چکش خوار ، شکل پذیر با قابلیت تورق و مفتول شدن و اجرای تزئینات مختلفی چون مشبک کاری ، قلمزنی ، حکاکی ، فلزکوبی ، ترصیع و کنده کاری است ، رواج یافت .
درطول تاریخ درکنار دیگر کاربردهای مس ، از این فلز جهت ضرب سکه نیز استفاده شده است ، اوج هنر فلزکاری دوره اسلامی مربوط به سلجوقیان است که در این دوره زنجان در کنار مراکزی چون خراسان ، موصل ، همدان ، ری و اصفهان یکی از مهمترین قطبهای فلزکاری محسوب می شد و در این دوره زنجان بعنوان یکی از مهمترین مراکز تهیه ظروف مرصع کاری شده ، مطرح بود .
در دوره ایلخانی با توجه به نزدیکی پایتخت حکومت ایلخانان به زنجان و توجه حکمرانان ایلخان به فلزکاری و نیز وجود گوی های مرصع نقره کوب ، مربوط به این دوره که نام "سلطان اولجایتو" در آن حک شده می توان موقعیت فلزکاری در دوره مزبور را تصور کرد .
ظروف مسی درزمان حاضر با استفاده از ورق مس و روش چکش کاری گرم و سرد ساخته می شود که فرم دهی ورق مس به روش چکش کاری ، دندانه دار کردن لبه هایی که به هم متصل می شوند ، باز کردن دندانه ها به روی هم ، چفت کردن و چکش کاری آنها ، اضافه کردن بار "تنه کار و برنج" و گرم کردن وچکش کاری مجدد آن مهمترین مراحل کار مسگری است .
با وجود پیشنیه ی غنی این صنعت دستی در زنجان متأسفانه ، هنر مسگری در این شهر طی دو دهه اخیر به دلایل مختلفی دچار افول تأمل برانگیزی شده است .
مسافرانی که نام و هنر مشهور مسگری زنجان را از بزرگان خود به یاد دارند و زمانی پس از چاقو ، صنایع مسی این شهر را به عنوان سوغاتی به همراه می بردند ، اکنون درگذر از زنجان و یا سفر به این شهر در یافتن مسگرخانه های این شهر که از بیش از 500 کارگاه تنها نمونه هایی از آن باقی مانده است ، با مشکل مواجه می شوند .
صدای چکش مسگران در زنجان که تا سالها پیش برای اهالی محلات این شهر و مسافران نوایی آشنا بود امروز جای خود را به فریاد میوه ان و حراجی های خرده داده است . پس از قرنها تلاش در جهت تکامل این صنعت و ساخت و ساز 40 تا 45 نوع ظروف مسی از جمله : آفتابه ، تیان ، طشت ، تونگ ، حناخور و روشل ؛ توسط هنرمندان مسگر زنجانی ، با تغییرات شرایط اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی و مدرنیزه شدن تولید این صنعت که روزگاری مانند نگین برعرصه تمدن این شهر می درخشید ، ناکام از انتقال آموخته های خود به نسلهای بعدی گوشه نشینی اختیار کرده است .
تا این هنر همیشه در نزد ایرانیان شناخته شده باقی بماند و از تولیدات داخلی خودمان دفاع کرده و جنس ایرانی استفاده کنیم
ظروف مسی و تزئینات مسی زنجان ,کاری ,دوره ,چاقو ,استفاده ,صنعت ,چاقو سازی ,دوره زنجان ,دوره اسلامی منبع
درباره این سایت